Trend Watch

6 Kasım 2007 Salı

GEN HEDEFLEME YÖNTEMİ

Bu yılki Nobel tıp ödülü, gen teknolojisi alanındaki çalışmalarında yeni bir teknik geliştiren üç bilim adamının oldu. Amerikalı uzmanlar Oliver Smithies ve Mario R. Capecchi ile İngiliz Martin Evans, haberi "harika bir sürpriz" olarak yorumladı.
Üç bilim adamının 'gen hedefleme' adını koydukları yöntem sayesinde, farelerin kök hücrelerinde yapılan değişikliklerle insanlarda görülen bazı hastalıkların ortaya çıkması sağlandı. Nobel Komitesi, bu yöntem sayesinde kanser ve kalp hastalığı gibi birçok hastalığın daha iyi anlaşılabildiğini bildirdi.
Komite, ödülün sahiplerini ilan ederken yaptığı açıklamada, gen işlevlerinin anlaşılmasını sağlayan yöntemin insanlığa faydalarının yıllar boyu artarak süreceğini kaydetti. Örneğin bilim adamları hastalıkların genel olarak sağlıklı görünen kişilerde nasıl ortaya çıkabildiğini kavradı. Yaşlanma sürecinin nasıl geliştiği ve embriyonun rahimde nasıl büyüdüğüne dair yeni bilgiler elde edildi.
GEN HEDEFLEME YÖNTEMİ NASIL İŞLİYOR?
Bu yöntem bazı genlerin devre dışı bırakılmasına dayanıyor. Bu şekilde uzmanlar bazı genleri devre dışı bıraktıklarında etkisini gözlemleyerek her bir genin hastalığın gelişimindeki rolünü belirlemeye çalışıyor.
Şimdiye dek farelerdeki genlerin 10 bininde bu yöntem denendi. Genlerin diğer yarısı üzerindeki çalışmaların da yakında tamamlanması bekleniyor. Yöntem sayesinde kalp-damar hastalıkları, sinir sistemini etkileyen hastalıklar, şeker ve kanser alanlarında 500 farklı gen modeli geliştirildi.
1 milyon 540 bin dolar tutarlı ödülü paylaşan bilim adamları, daha sonra gen hedefleme yönetimini kullanarak başka önemli ilerlemeler de kaydettiler.
Utah Üniversitesi uzmanlarından Profesör Capecchi, bu şekilde genlerin organ gelişimindeki rolünü ve vücudun bütünündeki planlamayı inceledi. Cardiff Üniversitesi'nden Martin Evans, kalıtsal olan kistik fibroz hastalığı üzerinde çalışmalarını sürdürdü. Kuzey Carolina Üniversitesi'nden Profesör Smithies ise yüksek tansiyon ve damar çeperinde kalınlaşma gibi yaygın hastalıklar için farelerde gen modelleri geliştirdi.
Nobel Tıp Ödülü, Alfred Nobel adına her yıl altı dalda verilen ödüllerin ilki. Bu ödül geçen yıl da Ribo Nükleik Asit (RNA)'nın bazı genleri nasıl devre dışı bıraktığını inceleyen Andrew Fire ve Craig Mello'ya verilmişti. Kimya, fizik, edebiyat, ekonomi ve barış dallarındaki ödüllerin sahipleri de önümüzdeki günlerde açıklanacak.

Hiç yorum yok: