İnsan vücudunun genetik haritasını çıkarma çalışması iki yıl önce bilimadamlarından oluşan bir uluslararası grup tarafından tamamlanmıştı. Bilimadamları şimdi de hayvanların, bakterilerin ve virüslerin genetik haritalarını çıkarmaya çalışıyor. Bütün bu çalışmaların hastalıklarla mücadele alanında yeni imkanlar yarattığı görülüyor.Her organizmanın kendine özgü bir genetik yapısı var. İnsanın genetik haritası üzerindeki yoğun çalışma 13 yıl sürdü ve insan genlerinin nasıl sıralandığı ortaya çıkarıldı.
Bir organizmanın genetik bilgileri kimyasal yapıdaki DNA’lar ve kromozomlarda saklanıyor. İnsanın gen haritasını çıkarma çalışması sırasında DNA içinde en az 25 bin gen belirlendi. DNA’lar, hücreler içinde çok yakın aralarla sıralanmış kromozomlara paralel olarak yeralıyor. İşte DNA’ların sıralanış biçimi, farklı genetik profilleri ortaya çıkarıyor. Amerika’nın Los Alamos Ulusal Laboratuvarı bilimadamlarından Tom Brettin, bugüne kadar belirlenen ve genetik sebeplerden kaynaklanan dört bin ayrı hastalığın teşhis ve tedavisi alanında çalışıyor:
“Bu hastalıkların anne ya da babadan çocuğa geçtiğini biliyoruz ama tam olarak sebebini bilemiyoruz. İnsan kromozomlarının sıralanış biçimine ve kimyasal yapısına bakarak ve bunu aynı aile içindeki sağlıklı bir kişiyle kıyaslayarak hastadaki özellikleri anlayabiliriz.”
Genetik tedavi ya da genlerin manipülasyonu şu anda kullanılan bir yöntem ve bu yolla kalıtımsal hastalıkların çoğunun önlenebileceği düşünülüyor. İlaçlar bile bireyin genetik yapısına uygun olarak hazırlanabilecek. Ancak araştırmacı Tom Brettin’e göre, önce, bazı ilaçların aynı hastalığa yakalanmış farklı insanlarda neden farklı sonuçlar verdiğini anlamak gerekiyor:
“Örneğin aynı tür kanserin tedavisinde farklı bireylerde farklı sonuçlar alınabiliyor. Şu andaki varsayıma göre, tedavi gören bireylerin koromozom yapısı farklı olduğu için bu durum ortaya çıkıyor. Dolayısıyla, insan kromozomlarının sıralanış biçimine bakarak en iyi tedavi yöntemini bulabiliriz diye düşünüyoruz.”
Bugün genler konusunda daha çok bilgi sahibi olduğumuz kesin. Ancak genlerin nasıl çalıştığı hala tam olarak bilinmiyor. Genler, toplam genetik haritanın üçte ikisini oluşturuyor ve bilimadamlarının öğrenmesi gereken daha çok şey var. Araştırmacı Tom Brettin anlatıyor:
“Bu hastalıkların anne ya da babadan çocuğa geçtiğini biliyoruz ama tam olarak sebebini bilemiyoruz. İnsan kromozomlarının sıralanış biçimine ve kimyasal yapısına bakarak ve bunu aynı aile içindeki sağlıklı bir kişiyle kıyaslayarak hastadaki özellikleri anlayabiliriz.”
Genetik tedavi ya da genlerin manipülasyonu şu anda kullanılan bir yöntem ve bu yolla kalıtımsal hastalıkların çoğunun önlenebileceği düşünülüyor. İlaçlar bile bireyin genetik yapısına uygun olarak hazırlanabilecek. Ancak araştırmacı Tom Brettin’e göre, önce, bazı ilaçların aynı hastalığa yakalanmış farklı insanlarda neden farklı sonuçlar verdiğini anlamak gerekiyor:
“Örneğin aynı tür kanserin tedavisinde farklı bireylerde farklı sonuçlar alınabiliyor. Şu andaki varsayıma göre, tedavi gören bireylerin koromozom yapısı farklı olduğu için bu durum ortaya çıkıyor. Dolayısıyla, insan kromozomlarının sıralanış biçimine bakarak en iyi tedavi yöntemini bulabiliriz diye düşünüyoruz.”
Bugün genler konusunda daha çok bilgi sahibi olduğumuz kesin. Ancak genlerin nasıl çalıştığı hala tam olarak bilinmiyor. Genler, toplam genetik haritanın üçte ikisini oluşturuyor ve bilimadamlarının öğrenmesi gereken daha çok şey var. Araştırmacı Tom Brettin anlatıyor:
“Eldeki bilgilerin ancak yüzde bir’inin, ne anlama geldiğini biliyoruz. Genler, kromozomların sadece küçük bir parçası. Ama genler arasında geniş alanlar var ve bunların insan vücudunun gelişmesinde ya da bir hastalığın başlamasında ne gibi bir rol oynadığını hiç bilmiyoruz.”
Ancak uzman, genetik araştırmalarda kaydedilen ilerlemenin, tıpta devrim yarattığını söylüyor:
“Açıkçası, 21’inci yüzyılda insan sağlığı konusundaki bilgiler çok değişecek. Birey bir hastalığa yatkınsa, hayat tarzını değiştirerek hastalığın başlamasını önlemek belki mümkün olacak... Gen haritasını iyi anlayarak her bireyin özelliklerine göre tedavi yöntemleri belirlemek söz konusu olabilecek...”
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda, bakterilerin genetik kodunu çözümleme yönünde çalışmalar da devam ediyor. Bu çabaların, çevre kirliliğini azaltma, küresel ısınmayı durdurma ve temiz yakıtlar geliştirme gibi birçok alanda yararlı olması umuluyor.
Ancak uzman, genetik araştırmalarda kaydedilen ilerlemenin, tıpta devrim yarattığını söylüyor:
“Açıkçası, 21’inci yüzyılda insan sağlığı konusundaki bilgiler çok değişecek. Birey bir hastalığa yatkınsa, hayat tarzını değiştirerek hastalığın başlamasını önlemek belki mümkün olacak... Gen haritasını iyi anlayarak her bireyin özelliklerine göre tedavi yöntemleri belirlemek söz konusu olabilecek...”
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı’nda, bakterilerin genetik kodunu çözümleme yönünde çalışmalar da devam ediyor. Bu çabaların, çevre kirliliğini azaltma, küresel ısınmayı durdurma ve temiz yakıtlar geliştirme gibi birçok alanda yararlı olması umuluyor.
KAYNAK:http://www.voanews.com
